Fantoompijn is pijn hebben in een lichaamsdeel dat geamputeerd is. Heel vreemd dus! Er wordt dan ook heel veel onderzoek naar dit fenomeen gedaan om te begrijpen hoe zoiets werkt.
Ongeveer 70% van de mensen waarbij een ledemaat (arm, been, voet etc) is geamputeerd, heeft last van fantoompijn. En na een paar jaar blijkt dit nog steeds 50% te zijn. Het kan natuurlijk heel erg vervelend zijn als je continu pijn hebt in iets wat er helemaal niet meer is!
Lang werd er gedacht dat fantoompijn werd veroorzaakt door de zenuwen in de overgebleven stomp. Deze zenuwen zouden maar actief blijven en daardoor een pijnsignaal naar je hersenen sturen. Ook lijken de zenuwen veel gevoeliger geworden, waardoor ze sneller een pijn signaal sturen. Hoewel dit een belangrijke rol speelt is dit niet de belangrijkste veroorzaker.
veranderingen in je hersenen
Er blijken namelijk ook veranderingen in de hersenen op te treden na een amputatie. Het gebied S1, dat actief wordt als je iets aanraakt, is onderverdeeld in gebieden die elk een deel van het lichaam representeren. Zo is er een stukje dat voor gevoel in je hand zorgt, een stukje dat voor gevoel in je gezicht zorgt etc. Wanneer er een lichaamsdeel wordt geamputeerd is dat gebiedje eigenlijk nutteloos geworden. Aanliggende gebieden gaan dan dat gebied overnemen. Dit kan er voor zorgen dat wanneer je een been aanraakt mensen opeens hun geamputeerde hand voelen!
Ook wordt er gedacht dat,omdat er een volledige representatie van het lichaam in de hersenen aanwezig is (in S1) de hersenen ‘in de war raken’ als er een ledemaat mist. De hersenen zouden volgens sommige onderzoekers namelijk continu signalen naar het lichaam sturen om te checken of alles er nog zit. Het lichaam stuurt dat een signaal terug om te laten merken dat het er nog is. Wanneer een ledemaat geamputeerd is kan dit ledemaat geen feedback aan de hersenen geven. Als gevolg hiervan gaan de hersenen nog meer signalen naar dat deel sturen, wat er voor zou zorgen dat je fantoompijn krijgt.
Hoe fantoompijn precies werkt is dus nog niet duidelijk. Langzamerhand wordt er steeds meer bekend doordat er met scans kan worden gekeken welke gebieden in de hersenen actief zijn. Ook zijn wetenschappers hard opzoek naar een behandeling voor mensen met fantoompijn, en er lijken al wat methodes goede resultaten te boeken, maar er is nog veel onderzoek nodig.